O Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος



Λέγουν, αυτοί που ξέρουν, ποτέ δεν βλαστήμησε, δεν είπε ψέματα, δεν κακολόγησε, δεν χλεύασε κανένα. Φιλάρετος, φιλάδελφος και φιλόθεος. Αυστηρός στον εαυτό του κι επιεικής στους άλλους. Κατάφερε να προσηλώνει τη διάνοιά του από νέος μόνο εκεί που ήθελε. Μόνο στο αγαθό. Όταν αργότερα στις ομιλίες του ύψωνε τη φωνή του δεν ήταν από θυμό και γιατί έχανε τον έλεγχο του, αλλά ήθελε να προκαλέσει την προσοχή και τη διόρθωση. Ήταν πάντως κάπως νευρικός ως χαρακτήρας. Ανοικτός τύπος, με ωραία οράματα, προγράμματα και σχέδια.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος υπήρξε κατά τους ειδικούς ένας από τους μεγαλύτερους ρήτορας στο κόσμο και μάλιστα ο γλαφυρότερος.

Γεννήθηκε στην Αντιόχεια το 347 από τον στρατηγό Σεκούνδο και την Ανθούσα. Σύντομα έμεινε ορφανός και η υπέροχη μητέρα του ανέλαβε να τον μορφώσει κατά τον καλύτερο τρόπο. Σπούδασε στην Αντιόχεια και στην Αθήνα κοντά στο διάσημο ρήτορα Λιβάνιο, ο οποίος όταν ρωτήθηκε ποιόν θα ήθελε να άφηνε στη θέση του όταν θα αποσύρετο δήλωσε: "Τον Ιωάννη, αν δεν ήταν Χριστιανός".

Στην Αθήνα γνώρισε και τον αγαπημένο του φίλο Βασίλειο. Όταν τέλειωσε τις σπουδές του επέτρεψε στην Αντιόχεια και αποσύρθηκε στην έρημο για πέντε χρόνια.

Αρκετά νέος κατευθύνθηκε στην έρημο, στην ησυχία της οποίας, με άσκηση και προσευχή, μελέτησε καλά τον εαυτό του. Η εντρύφηση των Γραφών του’ δωσε ιδιαίτερα βαθιά γνώση, όπως φαίνεται στις πολλές ερμηνευτικές ομιλίες του. Η σκληρή ασκητική ζωή τον αρρώστησε σοβαρά και τον ανάγκασε να επιστρέψει στην πολύβουη πόλη.

Το 381 σε ηλικία 34 ετών ο αρχιεπίσκοπος Αντιόχειας Μελέτιος τον χειροτόνησε διάκονο και 40 ετών έγινε πρεσβύτερος από τον τότε αρχιεπίσκοπο Φλαβιανό. Η ευγλωττία του και ο πύρινος ζήλος του στο διάστημα της ιερατικής διακονίας του τον έφεραν στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κωνσταντινούπόλεως, όπου χωρίς να το θέλει και με πλάγιο τρόπο τον ανάγκασε ο βασιλιάς Αρκάδιος, να μεταβεί στη Πόλη το 397.

Συγκλόνιζε και συγκινούσε το λαό με τα κηρύγματά του, γι' αυτό και ονομάσθηκε Χρυσόστομος. Υπήρξε αυστηρός ασκητής και δεινός ερμηνευτής της Αγίας Γραφής με τεράστιο συγγραφικό έργο. Κανένας δεν εξήγησε όπως αυτός, με τόσο πλούτο και τόση σαφήνεια τα νοήματα των θείων Γραφών, ούτε υπήρξε εφάμιλλός του στην ετοιμολογία, στην απλότητα στη ρητορία. Βαθύτατος και διεισδυτικώτατος, ψυχολόγος και καταπληκτικός κοινωνιολόγος.Ζούσε λιτά και προστάτευε κάθε πτωχό ή ανήμπορο άτομο. ΄Εργο του είναι η Θεία Λειτουργία που τελούμε καθημερινά από τότε με λίγες μόνο μετατροπές.

Μιλούσε πολύ για ελεημοσύνη, δικαιοσύνη, ταπεινοφροσύνη και μετάνοια. Υπήρξε ο μεγαλύτερος ιεροκήρυκας όλων των αιώνων. Τη δράση του δεν εξαντλούσε στο κήρυγμα. Οργάνωνε τη φιλανθρωπία, ασχολούνταν με τον καθένα προσωπικά και με τόλμη υποστήριζε άφοβα τους αδικημένους. Εκεί όμως που αναδείχθηκε άριστος ποιμένας και διδάσκαλος ήταν ο αρχιεπισκοπικός θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως. Απτόητος στιγμάτισε την αδικία, την υπερπολυτέλεια και την υποκρισία. Δίνοντας το καλό παράδειγμα εκποίησε τον πλούτο της αρχιεπισκοπής, για την ανέγερση πτωχοκομείων, νοσοκομείων και ξενώνων. Στάθηκε αυστηρός στους απρόσεκτους κληρικούς.

Υπήρξε αδυσώπητος ελεγκτής κάθε παρανομίας από οποιοδήποτε προέρχετο. Έλεγξε μέχρι και την ίδια την αυτοκράτειρα Ευδοξία, όπως όταν πήρε ένα κτήμα από τη χήρα Καλλιτρόπη και ήταν αυτή η αφορμή που τον έστειλε εξορία. Η απόφαση αυτή εξερέθισε το λαό και αναγκάσθηκε να τον ανακαλέσει, αλλά αργότερα πάλι η Ευδοκία τον έξόρισε, όπου μετά από πολλές κακουχίες και ταλαιπωρίες κοιμήθηκε ο άγιος στη Κουκουσό της Αρμενίας, την 14η Σεπτεμβρίου το 407 με τελευταίο λόγο: "Δόξα τω Θεώ για όλα" και εξέπνευσε. Λόγω της εορτής του Τιμίου Σταυρού η εορτή του μετατέθηκε τη 13η Νοεμβρίου.

Η ανακομιδή των λειψάνων του έγινε μετά από τριάντα χρόνια στις 27 Ιανουαρίου το 438 όταν ήταν πατριάρχης ο μαθητής του Πρόκλος και αυτοκράτορας ο Θεοδόσιος Β'. Πλήθος κόσμου υποδέχθηκαν το άγιο λείψανό του και το τοποθέτησαν στο πατριαρχικό θρόνο. Επίσης συνεορτάζεται στις 30 Ιανουαρίου, των τριών Ιεραρχών.



Κάποιες από τις διδασκαλίες του αναφέρονται παρακάτω...

«Ο φτωχός δεν επιθυμεί τόσο πολύ τα αναγκαία, όσο λαχταρά ο πλούσιος τα περιττά. Ούτε πάλι έχει ο φτωχός τόση ικανότητα στο να μεταχειριστεί την πονηριά, όση δύναμη έχει προς αυτό ο πλούσιος.»

«Αδιαφόρησε για τις ανέσεις και τότε θα αποκτήσεις άνεση, αδιαφόρησε για τα υλικά αγαθά και τότε θα τα πάρεις, για να τα πάρεις όχι σαν δέσμιος αυτών, ούτε σαν δούλος, αλλά ως ελεύθερος.»

«Ο Θεός, όταν δει ότι εμείς δεν ενδιαφερόμαστε πλέον για τα υλικά αγαθά, τότε μας επιτρέπει να τα αποκτήσουμε και να τα χρησιμοποιούμε. Διότι τότε πλέον τα κατέχουμε σαν ελεύθεροι άνθρωποι και όχι όπως έχουν τα παιδιά τα παιχνίδια τους.»

«Άνθρωπος είσαι, μη γίνεσαι θηρίο. Γι΄ αυτό σου δόθηκε το στόμα από τον Θεό, όχι γιά να δαγκώνεις, αλλά για να παρηγορείς με τα λόγια σου.»

«Εάν δεν δέχεσαι τον ξένο όπως θα δεχόσουν τον Χριστό, καλύτερα να μη τον δεχθείς καθόλου. Εάν όμως τον δέχεσαι σαν τον Χριστό, τότε μη ντραπείς να πλύνεις τα πόδια του Χριστού.»

«Μη περιμένεις την ημέρα του θανάτου σου για να μάθεις την αδυναμία σου. Διερεύνησε τον εαυτό σου όσο ακόμα ζει, προχώρησε με τη σκέψη σου στο εσωτερικό του και τότε θα δεις όλη τη μηδαμινότητά του.»

«Δεν είναι και τόσο φοβερό το να κλαίμε, αγαπητοί μου, αλλά το να πράττουμε έργα άξια για κλάματα. Επίσης δε είναι αποκρουστικό το να οδύρεται κανείς, αλλά το να εκτελεί πράξεις άξιες για οδυρμούς.»

«Δεν έλαβες εντολή να κατηγορείς τον τεμπέλη, ούτε να ελέγχεις την κακία, ούτε να ονειδίζεις την οκνηρία, αλλά να ανακουφίζεις την πτωχεία, να ιατρεύεις την συμφορά, να απλώνεις το χέρι σου και να σηκώνεις εκείνους που έχουν πέσει»

«Προσοχή! Ο Διάβολος (για να σε παγιδέψει) άλλαξε την σειρά των πραγμάτων και έδωσε την ντροπή στην μετάνοια και την παρρησία στην αμαρτία»

«Όταν προσεύχεσαι μην αναφέρεις τις αμαρτίες των άλλων στο Θεό, για να μην σου υπενθυμίσει κι αυτός τις δικές σου»